Ten dział naszego Stowarzyszenia zajmuje się wielkimi bitwami wojsk polskich, uzbrojeniem i organizacją wojsk polskich od czasów Mieszka I i bitwy pod Cedynią w 972 roku .
BITWA POD CEDYNIĄ - 972 ROK
Bitwa pod Cedynią została stoczona 24 czerwca 972 roku pomiędzy wojskami Mieszka I i margrabiego Marchii Łużyckiej Hodona. Bitwa pod Cedynią jest pierwszym poświadczonym źródłowo starciem w długiej historii polskiego oręża. Wyprawa była prywatnym przedsięwzięciem niemieckich możnowładców, niezgodna z wcześniejszymi traktatami Mieszka I i cesarz Attona. Miejsce bitwy nie jest jednoznacznie ustalone, prawdopodobnie jest okolica Cedyni przy granicy polsko-niemieckiej lub w okolicy Szczecina. Wojskami polskimi dowodził Książe Mieszko I oraz jego Brat Czcibor. Wojskami niemieckimi dowodził Margrabia Hodon oraz Możnowładca Zygfryd von Walbeck. Siły zbrojne Polskie i Niemieckie nie są dokładnie znane, przypuszczalnie:
POLSKIE – ok. 4500 – 5000 z tego ok. 1500 to Jazda (Drużyna Mieszka I), reszta drużyny oraz okoliczne pospolite ruszenie walczyło pieszo.
UZBROJENIE - podstawowe uzbrojenie służące do walki wręcz niezależnie czy walczono pieszo czy konno to włócznia. Kolejną charakterystyczną bronią był oszczep służący do rzucania. Broń do walki bezpośredniej to miecz i topór (zasadniczo miecz dla konnych a topór dla piechoty). Na odległość używano łuków i proc. Pospolite ruszenie używało również maczug, buław oraz przedmiotów codziennego użytku ( widły, cepy, siekiery, noże). Uzbrojenie ochronne to tarcze różnych kształtów (przeważnie okrągłe). Bogatsi (szczególnie drużyna Mieszka I) używali również kolczug i hełmów.
NIEMIECKIE - ok. 4000 ludzi w tym ok. 1000 – 1300 to konni Rycerze , reszta to piechota( tarczownicy , łucznicy ) .
UZBROJENIE - Rycerze wyposażeni w dobrej jakości zbroje (kolczugi), hełmy , włócznie, miecze, sztylety, tarcze. Piechota uzbrojona tak jak piechota polska.
Bitwa wygrana przez wojska polskie , Księcia Mieszka I .
Więcej informacji ; Polecamy książkę :
Cedynia – 972 rok - autor Paweł Rochala wydawnictwo BELLONA
Autor opisuje szeroko przyczyny bitwy , uzbrojenie oraz przebieg bitwy .
BITWA POD LEGNICĄ - 1241 ROK
Bitwa pod Legnicą została stoczona 9 kwietnia 1241 roku pomiędzy rycerstwem śląskim, małopolskim, wielkopolskim oraz posiłkami cudzoziemskimi a wojskiem mongolskim. Wojskami Polskimi dowodził Książe śląski, krakowski i wielkopolski Henryk II Pobożny. Wojskami Mongolskimi dowodził Orda – Brat Batu-chana i prawdopodobnie Bajdar (Pajdar) – jeden z wodzów mongolskich. Dokładne miejsce bitwy nie jest znane, prawdopodobnie były to pola 7-8 kilometrów na południowy -zachód od Legnicy.
Skład i wielkość armii polskiej / uzbrojenie:
Znamy tylko z opisu Długosza, jest on pełen sprzeczności i fantazji np.; „ Mongołów było tyle samo co Polaków tylko więcej „. Spory o wielkość Armii polskiej trwają do dzisiaj, większość badaczy szacuję tą ilość na 2000 ludzi: 200 sołtysów, 500 Rycerzy śląskich, 600 najemników, 36 Templariuszy oraz kilkudziesięciu Rycerzy z południowej i zachodniej Wielkopolski , niedobitki Małopolan. Czyli około 1400 – 1600 Rycerzy oraz zmobilizowani okoliczni chłopi. Rycerstwo polskie było uzbrojone w miecze, kopie lub włócznie. Piechota, chłopi i częściowo wójtowie byli uzbrojeni w włócznie i topory, uzupełnieniem były maczugi okute żelazem oraz zwykłe siekiery i noże. Rycerze używali zbroi kolczyk (kolczugi) lub płytkowej oraz hełmów. Uzupełnieniem były tarcze które nosili konni jak również piesi (różne kształty). Uzbrojenie zaczepne to łuki i kusze.
Skład i wielkość armii mongolskiej/uzbrojenie:
Również wielkość armii mongolskiej nie jest dokładnie znana. Odziały mongolskie wkraczające do Polski liczyły 10000 wojowników, ale zostały znacznie uszczuplone w czasie walk pod Sandomierzem, pod Krakowem oraz w innych bitwach . W bitwie pod Legnicą mogło być ok. 6000 – 7000 wojowników, była to znaczna przewaga, co najmniej dwukrotna. Armia mongolska to przede wszystkim konni łucznicy, ich taktyka opierała się na zasypywaniu przeciwnika strzałami z dużej i małej odległości. Posiadali nawet specjalne strzały na dużą lub małą odległość. Używali bardzo dobrych łuków refleksyjnych, uzupełnieniem były szable, arkany oraz tarcze Kałkany .
Niestety Bitwa pod Legnicą została przegrana przez wojska polskie a dowodzący Książe Henryk II Pobożny zginą. Skutkiem przegranej Bitwy był rozpad Księstwa zarządzanego przez Henryka II Pobożnego oraz legły w gruzach plany koronacji na Króla Polski i zjednoczenia Państwa Polskiego .
Więcej informacji o przyczynach Bitwy ,stosunkach panujących w omawianym czasie , taktyce walki , liczebności wojsk , uzbrojeniu można znaleźć w książce:
Legnica 1241 rok - autor: Jerzy Maroń, wydawnictwo BELLONA
BITWA POD PŁOWCAMI - 1331 ROK
Bitwa stoczona 27 września 1331 roku na polach wsi Płowce (woj. kujawsko-pomorskie), pomiędzy Wojskami Polskimi Władysława Łokietka (z pomocą Kazimierza III Wielkiego) a oddziałami Zakonu Krzyżackiego pod wodzą komtura krajowego, chełmińskiego Otto von Lauterberga, marszałka zakonu Dietricha von Altenburga i Wielkiego Komtura Ottona von Bonsdorfa.
Przyczyny:
Krzyżacy zawarli przymierze z Czeskim Królem Janem Luksemburskim przeciwko odrodzonej niedawno Polsce – cel podział zdobytych ziem polskich między siebie .
Wojsko Polskie:
Król Władysław Łokietek dysponował ok. 4000 zbrojnych. Były to oddziały z Łęczycy, Kujaw, ziemi sieradzkiej, ziemi krakowskiej i sandomierskiej, jako ostatnie dołączyły wojska z Wielkopolski. Połączenie sił nastąpiło pod obleganym Kaliszem lub pod Koninem.
Wojska Zakonu Krzyżackiego:
Łącznie Armia zakonu liczyła 6000 – 7000 zbrojnych, w tym ok. 2000 rycerzy (z czego 200 to bracia zakonni). W wojskach zaciężnych byli Prusowie, Niemcy, Polacy z ziem zajętych wcześniej, goście z Europy zachodniej (np. 100 Anglików) . Na szczęście wojska Krzyżackie nie zdążyły połączyć się z wojskami Czeskimi , pomimo tego wojska Krzyżackie miały przewagę liczebną.
Obie strony były uzbrojone podobnie (jedynie oddziały Pruskie walczące po stronie Krzyżaków były uzbrojone słabiej). Do ochrony ciała używano hełmu oraz kaptura kolczego, całej zbroi kolczej (kolczugi) lub pancerza zbrojnikowego, czasami Lamelki. Uzupełnieniem wyposażenia ochronnego była tarcza (różne rodzaje). Podstawowa broń zaczepna to miecz, włócznia, kopia, dodatkowe wyposażenie to kordy, tasaki, topory. Broń strzelcza to kusze i łuki .
Przebieg bitwy:
Wojska Polskie zaatakowały straż tylną liczącą ok. 2500 ludzi a po wygranej bitwie starły się z siłami głównymi liczącymi ok. 4000 – 4500 ludzi. Bitwa nie została rozstrzygnięta, ale Krzyżacy przy olbrzymich stratach wycofali się do Torunia. Jednak należy tą bitwą traktować jako wielki sukces Rycerstwa Polskiego, które nie dopuściło do podziału Polski i zagarnięcia ziem polskich przez Krzyżaków i Czechów.
Szacowane straty:
Krzyżacy ok. 2600 poległych w tym 73 braci zakonnych, ponad 40 braci zakonnych wziętych do niewoli.
Polacy ; około 1700 poległych, ok 100 zacnych Rycerzy wziętych do niewoli .
Więcej informacji o przyczynach bitwy , jej skutkach oraz o organizacji i uzbrojeniu wojsk Polskich i Krzyżackich w polecanej książce:
Płowce – 1331 rok ,autor: Piotr Strzyż, wydawnictwo BELLONA